Lis

 

Bywa często zwiedzionym,

Kto lubi być chwalonym.

Kruk miał w pysku ser ogromny;

Lis, niby skromny,

 

Przyszedł do niego i rzekł: «Miły bracie,

Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę na cię!

Cóż to za oczy!

Ich blask aż mroczy!

Czyż można dostać

 

Takową postać?

A pióra jakie!

Szklniące, jednakie.

A jeśli nie jestem w błędzie,

Pewnie i głos śliczny będzie.»

 

Więc kruk w kantaty

skoro pysk rozdziawił,

Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił. 

 

Lis VULPES VULPES kto go nie zna ten gapa. Wydaje mi się jednak że, nie ma takiej możliwości bo to najbardziej rozpoznawalny i pospolity drapieżnik w Polsce. Śmiało mogę zapewnić, jest wszędobylski być może ze względu na swoją niezmożoną ciekawość i inteligencje. Spotkanie z nim zawsze maluje konsternacje zarówna na jego pysku jak i na twarzy człowieka. No bo jak to jest możliwe że ktoś zauważył mnie LISA. Lis jest drapieżnikiem średniej wielkości ma wydłużony tułów oraz głowę z ostro zakończonym pysku. Jego uszy są stosunkowo długie i trójkątne, kończyny krótkie. Ogon lisa jest długi i zazwyczaj puszysty w okresie linienia po prostu łysy. Warto wiedzieć, że na końcu ogona znajduje się gruczoł zapachowy tak zwany fiołek który służy  do znakowania terytorium. Sierść  jest rudą mozaiką przeplataną białym szarym i czarnym włosiem przechodząca w biały spod. Uszy koniec pyska jak i nogi zwane stawkami zawsze są czarne .Warto wiedzieć, że lis zmienia swoje ubarwienie. W okresie wiosennym i jesiennym dochodzi do linienia . Ze względu na ubarwienie sierści wyróżniamy lisa :

Ogniówkę – to rude i białe ubarwienie,

Węglarza – boki są w kolorze ciemnoszarym, a spód w czarnym, bardzo rzadki,

Popiel – grzbiet występuje w szarym ubarwieniu z ciemnym spodem,

Krzyżaka – o charakterystycznym krzyżu na uszach, praktycznie już nie spotykany.

Gdzie występują lisy?

Wszędzie. W Europie, północnej Afryce, Ameryce Północnej, północnej i wschodniej Azji. W Australii. Na terenie naszego kraju najczęściej występuje lis pospolity.

Gdzie żyje lis pospolity?

Docelowe miejsce zamieszania to głównie lasy, remizy śródpolne, obrzeża miast ,suche łąki. Lis nie znosi wody i wilgoci. Lisy poruszają się głównie po stałych szlakach, i  przywiązują do stałego miejsca zamieszkania o które te zwierzęta bardzo rywalizują. Są to zwierzęta terytorialne, w okresie dorosłości odłączają się od rodziców i podążają w poszukiwaniu nowego terytorium. W przypadku dużego zagęszczenia zwierząt  na obecnym zamieszkanym terytorium najczęściej w porze letniej dochodzi do tworzenia tak zwanych kolonii rodzinnych. Późnym wieczorem można zauważyć kilka spokrewnionych  lisów żerujących na tym samym polu. Nie są to jednak trwałe kolonie, rozpadają się w przy każdej nadarzającej  się okazji zajęcia nowego terytorium.

 Jak żyją lisy?

Lis z wyboru to samotnik. Jest w całym ruchu w poszukiwaniu żeru. Wiosną i latem wykopuje lub zajmuje głębokie nory z wieloma oknami tak zwanymi wyjściami. Mimo dużej nory sypia głównie na zewnątrz. Uwielbia wygrzewać się na słońcu. Ma doskonale czułe zmysły. Doskonale widzi o zmroku. Dlatego szczyt jego aktywności przypada na porę zmierzchu i zmroku. Podczas polowania największą rolę odgrywa jego doskonały słuch – lis potrafi zlokalizować ukrytego w zaroślach czy pod śniegiem gryzonia z dokładnością do kilku centymetrów.  Latem polują praktycznie bez przerwy. Ze względu na  mały rozmiar żołądka zabijają więcej zwierząt, niż może zjeść. Dzięki temu gromadzą zapasy na przyszłości bez błędną dokładnością pamiętają, gdzie zakopały swój pokarm. Jego główny pokaram to norniki. Zbadano, że 1/3 takich skoków kończy się sukcesem. Każdego roku jeden lis jest w stanie pożreć 2700 norników. Ale nie pogardzi również ślimakami, robakami, padlina, królikami, zającami czy ptactwem. Z reguły wybiera to czego jest najwięcej w jego siedlisku. Jeśli chodzi o pokarm pochodzenia roślinnego, to przeważają w nim owoce leśne, korzenie niektórych roślin oraz (co czasem budzi zdziwienie) warzywa, jak pomidor. Pokarm roślinny może stanowić nawet 5% całej masy żeru.

Znaczenie lisa jako czyściciela leśnych terenów jest niezastąpione. Eliminuje on sztuki chore oraz słabe, jak również zjada padlinę oraz zmniejsza populację gryzoni. Badania naukowe potwierdzają, że lis wraz z ptakami drapieżnymi jest największym regulatorem populacji gryzoni. Zjadając owoce przyczynia się również do przenoszenia  nasion  i wzbogacania bioróżnorodności łowisk.

Jest jednak również ciemna strona lisa, niestety wyjątkowo duża populacja lisa w naszym kraju powoduję  presję na zwierzynę drobną, taką jak zając, kuraki czy koźlęta saren. Jak zawsze prawda tkwi po środku a w zbrodniczym procederze niszczenia populacji zwierzyny drobnej udział bierze również człowiek oraz bezkarne, jak do tej pory, ptaki krukowate.

                                                                                                                              Darz Bór  Chwal Ćwik